2ο Διεθνές Συνέδριο Αρχαίου Δράματος
«Το Θείον και η Πόλις στον Ευριπίδη»
στο πλαίσιο του επετειακού Έτους Ευριπίδη 2022,
30 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου 2022, Σαλαμίνα
Συνδιοργάνωση: ΕΟΤ, Δήμος Σαλαμίνας και Ε.Ι.Π.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2022
Δημαρχείο Σαλαμίνας, αίθουσα: Δημήτρης Μπόγρης
9:00 – Προσέλευση, 9:30 – Έναρξη εργασιών του συνεδρίου
Επίσημοι χαιρετισμοί
Γεώργιος Παναγόπουλος, Δήμαρχος Σαλαμίνας
Άντζελα Γκερέκου, Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ)
Νίκος Α. Κούκης, Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ)
Συντονιστής: Ανδρέας Γ. Μαρκαντωνάτος, Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας
στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μέλος Δ.Σ. του Ελληνικού
Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ)
***
Αποσπάσματα γυναικείων χορικών: Δραματοποίηση γυναικείων χορικών από τις
ευριπίδειες τραγωδίες «Φοίνισσες» (μτφρ. Ν. Ποριώτη) και «Τρωάδες» (μτφρ Κ. Βάρναλη). Η
σκηνική απόδοση υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος «Τεχνικές Σωματικού Θεάτρου:
Ο ερμηνευτής στον Ανοιχτό Χώρο» του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου του
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
Με την συμμετοχή των: Βαρβάρα Μαρκουλή, Μαρία Μουζάκη, Γιολάθη Πουλημένου,
Δέσποινα Φραγκουλίδου, Άννα Χατζηπαπαδοπούλου. Διάρκεια: 25 λεπτά
Υπεύθ. Διδάσκουσα: Αντωνία Βασιλάκου, Δρ. Θεατρικών και Παραστατικών Τεχνών Paris-
Nanterre, Μέλος Ε.Ε.Π. Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου
***
Εισαγωγική ομιλία από τον Ομότιμο Καθηγητή Γιάννο Λώλο, Καθηγητή του Τμήματος Ιστο-
ρίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Τίτλος εισήγησης: «Ο Ευριπίδης στη Σαλαμίνα. Το Σπήλαιο και το Ιερό»
Εισηγήσεις κεντρικών ομιλητών:
Giorgio Ieranò, Καθηγητής του Τμήματος Λογοτεχνίας και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου
του Τρέντο και τουIstituto Nazionale de lDramma Antico (INDA)
Τίτλος εισήγησης: «Euripides’ Dionysus: Religion and Theatre in the Bacchae»
2
Κατερίνα Συνοδινού, Ομότιμη Καθηγήτρια της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Τμήματος
Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Τίτλος εισήγησης: «Κριτική της δουλείας στον Ευριπίδη»
Θεόδωρος Γραμματάς, Θεατρολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος
Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)
Τίτλος εισήγησης: «Η πορεία του ευριπίδειου λόγου από τον πολίτη θεατή του
̈Κλεινού άστεως ̈ στο θεατή καταναλωτή της παγκοσμιοποιημένης κοσμόπολης»
Στις εισηγήσεις θα παρεμβάλλονται σε μορφή αναλογίου αποσπάσματα τραγωδιών του Ευριπίδη.
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Χρήστος Μυλωνάς
Μεσημεριανό Διάλειμμα
17:00 – Α’ Συνεδρία
Προεδρία: Ανδρέας Σιδέρης, Αντιπρόεδρος του ΕΙΠ
Δημόσιος χώρος και ατομική ευθύνη στον Ευριπίδη
Καίτη Διαμαντάκου, Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και
Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ)
Τίτλος εισήγησης: «Ο Αίγισθος στην Ηλέκτρα του Ευριπίδη: Ένα πτώμα ή/και ένα κεφάλι σε
έναν από-ηρωοποιημένο κόσμο»
Αθηνά Παπαχρυσοστόμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Αρχαίας Ελληνικής
Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών
Τίτλος εισήγησης: «δῆμος ἀνάσσει» (Ἱκ. 406): χαρτογραφώντας την αθηναϊκή πόλη στην
ευριπίδεια τραγωδία»
Άγις Μαρίνης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Πατρών
Τίτλος εισήγησης: «Φοίνισσαι: Το φευγαλέο ιδεώδες της αρμονίας και η σκιά του μυθικού
παρελθόντος»
Ελένη Μπολιάκη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ)
Τίτλος εισήγησης: «Πολιτική Χειραγώγηση και Εξαπάτηση στις Βάκχες του Ευριπίδη.»
Κατερίνα Παπασωτηρίου, Φιλόλογος, MSc, Υποψήφια Διδάκτωρ στη Διδακτική της
Ν.Ε Γλώσσας και Λογοτεχνίας
Τίτλος εισήγησης: «Η σημασία της διδασκαλίας του Ευριπίδη στο Γυμνάσιο»
20:30 – Διάλειμμα
«Η αφήγηση του αδιανόητου: η Άλκηστις αποχαιρετά τους ζωντανούς» performance-
μονόλογος από την απόφοιτη φοιτήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Εύα Κανάκη. Υπεύθυνος Καθηγητής: Γιάννης Λεοντάρης
21:30 – Λήξη Πρώτης Ημέρας
3
Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2022
Δημαρχείο Σαλαμίνας, αίθουσα: Δημήτρης Μπόγρης
9:00 – 11:30 Β’Συνεδρία
Προεδρία: Θεόδωρος Γραμματάς, Ομότιμος Καθηγητής
Η Πρόσληψη: Έργα / Παραστάσεις
Τηλέμαχος Μουδατσάκις, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Σκηνοθέτης
Τίτλος εισήγησης: «Η δήμου φάτις στον Ορέστη και ο υπασπιστής θεός»
Σίσσυ Παπαθανασίου, Ιστορικός πολιτισμού, Διευθύντρια Γραμμάτων Υπουργείου
Πολιτισμού
Τίτλος εισήγησης: «Διακειμενικότητα και αρχαιόμυθη ελληνική δραματουργία. Ευριπίδειες
αναφορές στον ̈Δείπνο ̈ του Ιάκωβου Καμπανέλλη»
Βαρβάρα Γεωργοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών
του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Τίτλος εισήγησης: «Το κύκνειο άσμα μιας «βασίλισσας»: Η Εκάβη της Ελένης Παπαδάκη
(1943-1944)»
Έλενα Παπαλεξίου, Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Τίτλος εισήγησης: «Μεταμορφώσεις της Μήδειας στη σύγχρονη σκηνή»
Κατερίνα Αρβανίτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Πατρών
Τίτλος εισήγησης: «Η σκηνική πρόσληψη της Μήδειας του Ευριπίδη: το μοτίβο της ξένης και
της από μηχανής θεάς»
Άννα Μαυρολέων, Διδάσκουσα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου
Πελοποννήσου και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ)
Τίτλος εισήγησης: «Οι παραστάσεις των έργων του Ευριπίδη στην σύγχρονη ελληνική
σκηνή και η απήχηση τους στο θεατρικό κοινό»
Δέσποινα Κοσμοπούλου, Θεατρολόγος, Διδάσκουσα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια του Τμήματος Φιλολογίας του
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Τίτλος εισήγησης: «Κραυγές και πάθη μιας ξένης: η ̈Μήδεια ̈ του Ζαν Ανούιγ και η
̈Μεγάλη Χίμαιρα ̈ του Μ. Καραγάτση»
11:30-12:00 Διάλειμμα
4
12:00-14:00 Γ’ Συνεδρία
Προεδρία: Κατερίνα Συνοδινού, Ομότιμη Καθηγήτρια
Θεοφάνεια και Θεοδικία στον Ευριπίδη
Σταμάτης Πορτελάνος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πρόεδρος Ολυμπιακού
Κέντρο Φιλοσοφίας και Παιδείας
Τίτλος εισήγησης: «Η θεο-λογία του Ευριπιδείου δράματος και η αποκαλυπτική του
Χριστιανισμού»
Σμαρώ Νικολαΐδου-Αραμπατζή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια της Αρχαίας Ελληνικής
Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ)
Τίτλος εισήγησης: « ̈ἀοιδῶν οἵδε δύστηνοι λόγοι ̈ : Η εκδίκηση της ζηλότυπης Ήρας στην
τραγωδία ̈Ἡρακλῆς Μαινόμενος ̈ του Ευριπίδη και η τιμητική υποδοχή του φονέα ημιθέου
στην Αθήνα»
Χρύσα Αλεξοπούλου, Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας
Τίτλος εισήγησης: «Το θεῖον στον ̈Ἴωνα ̈ τοῦ Εὐριπίδη»
Λαμπρινός Πλατυπόδης, Καθηγητής ΕΔΙΠ στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας
Τίτλος εισήγησης: «Το Πρόβλημα της Θεοδικίας στον ̈Ἱππόλυτο ̈ του Ευριπίδη»
Ιωάννης Πλεμμένος, Κύριος Ερευνητής στο Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας
της Ακαδημίας Αθηνών
Τίτλος εισήγησης: « ̈Κύκνος μελῳδὸς Μούσας θεραπεύων ̈ : (επανα)προσεγγίζοντας τη
θρησκευτικότητα του Ευριπίδη μέσα από τα χορικά των τραγωδιών του»
Δέσποινα Καρέλλη, Φιλόλογος, DEA Αρχαιολογίας, Διδάκτωρ του Τμήματος Θεατρικών
Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Τίτλος εισήγησης: «Τα δημόσια ιερά της Αττικής στα δράματα του Ευριπίδη»
17:00 – Στρογγυλή τράπεζα
Θέμα: Η σκηνική ερμηνεία του Ευριπίδη
• Χρύσα Γεωργαντά (Σκηνοθέτις)
• Μαριάννα Κάλμπαρη (Καλλιτεχνική Διευθύντρια Θεάτρου Τέχνης)
• Λυδία Κονιόρδου (Ηθοποιός)
• Νικαίτη Κοντούρη ( Σκηνοθέτις)
Συντονίζει η Πρόεδρος του ΕΟΤ κα. Άντζελα Γκερέκου
18:00 – Ανακεφαλαίωση και αποπεράτωση του συνεδρίου
από την Επιστημονική Επιτροπή
ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
5
ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Giorgio Ieranò, Καθηγητής Τμήματος Λογοτεχνίας και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του
Τρέντο και του Istiuto Nazionale del Dramma Antico (INDA)
Γιάννος Λώλος, Καθηγητής Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων
Θεόδωρος Γραμματάς, Θεατρολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Παιδαγωγικού Τμήματος
Δημοτικής Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ
Κατερίνα Συνοδινού, Ομότιμη Καθηγήτρια Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Ανδρέας Γ. Μαρκαντωνάτος, Μέλος Δ.Σ. του ΕΙΠ, Καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Πρόεδρος της Επιτροπής Ακαδημαϊκής Εποπτείας στο
πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Παραστατικές Τέχνες» του ΕΑΠ
Βαρβάρα Γεωργοπούλου, Θεατρολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών
Σπουδών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Δέσποινα Κοσμοπούλου, Θεατρολόγος, Διδάσκουσα Τμήματος Θεατρικών Σπουδών
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Άντζελα Γκερέκου, Πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ)
Γιώργος Θ. Παναγόπουλος, Δήμαρχος Σαλαμίνας
Νίκος Α. Κούκης, Πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ)
Ανδρέας Γ. Μαρκαντωνάτος, Μέλος Δ.Σ. ΕΙΠ, Καθηγητής Τμήματος Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Πρόεδρος της Επιτροπής Ακαδημαϊκής Εποπτείας στο
πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Παραστατικές Τέχνες» του ΕΑΠ
Παντελής Διολέτης, Αντιδήμαρχος Κοινωνικών Υπηρεσιών & Πολιτισμού Δήμου Σαλαμίνας
Βαρβάρα Γεωργοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήματος Θεατρικών Σπουδών
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Δέσποινα Κοσμοπούλου, Θεατρολόγος, Διδάσκουσα Τμήματος Θεατρικών Σπουδών
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια του Τμήματος Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Τμήματος Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ
Χρήστος Μυλωνάς, Ερασιτέχνης Σκηνοθέτης
Χρύσα Γεωργαντά, Σκηνοθέτις
Γιώργος Βούκανος, Μουσικοσυνθέτης
Σε συνεργασία με τα ΠΜΣ:
“Παραστατικές Τέχνες”
του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου
&
“Θέατρο και Κοινωνία: Θεωρία, Σκηνική Πράξη και Διδακτική”
του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
6
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
Λιλή Βογιατζάκη
ΟΜΑΔΑ ΡΟΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Ελευθερία Βιλλιώτου
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Έλλη Κορρού
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Μαρία Λουκά
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης
Νένα Παπαγγελή
Γιάννα Λογοθέτη
Κατερίνα Λογοθέτη
Ευάγγελος Φούτρας
Ευτυχία Φούτρα
Χριστόφορος Μπερής
Μιχάλης Θεοδόσης
Σεμίνα Φράττη
ΧΟΡΗΓΟΙ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΖΙΤΑΚΑΤ
ΜΠΕΓΝΗΣ Catering
Café ‘’ΑΝΕΜΟΣ’’
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΦΙΣΑΣ
Δημήτρης Λαλούσης
ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ
Χρήστος Σ. Μυλωνάς